Giữa bối cảnh phát triển nhanh chóng của nền kinh tế biển toàn cầu, radar an ninh ven biển đã vượt ra ngoài các ứng dụng quân sự truyền thống để trở thành “con mắt thông minh” bảo vệ hệ sinh thái biển và đảm bảo an toàn công cộng. Bằng cách tích hợp các công nghệ tiên tiến như radar sóng bề mặt tần số cao, mảng pha và khẩu độ tổng hợp, các hệ thống này được sử dụng rộng rãi trong giám sát hàng hải, theo dõi môi trường, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và nhiều lĩnh vực khác nhờ khả năng hoạt động mọi thời tiết, độ chính xác cao và phạm vi bao phủ rộng. Chúng đang dần hình thành một hệ thống quản trị biển hiện đại, toàn diện và thông minh.

Xây dựng “Tuyến phòng thủ đa tầng” cho An toàn Cộng đồng
Ứng dụng radar an ninh ven biển trong giám sát khí tượng: theo dõi gió mạnh và mưa lớn theo thời gian thực

Là tuyến giao thông thủy vàng nối liền Đông và Tây, tuyến sông Dương Tử cũng dễ bị ảnh hưởng bởi các thảm họa khí tượng như mưa lớn và sương mù dày đặc. Tại khu vực Trùng Khánh, cơ quan khí tượng đã tăng cường triển khai 75 trạm quan trắc thời tiết ở các khu vực trọng điểm, trang bị radar thời tiết thế hệ mới và radar mảng pha X-band, đạt độ phủ mạng lưới dày đặc với khoảng cách giữa các trạm không quá 10 km.

Ví dụ, trong kỳ nghỉ Quốc khánh năm 2024, khi đối mặt với gió mạnh cấp 5–8, hệ thống radar đã hoàn thành toàn bộ quy trình — từ phát cảnh báo đến ứng cứu khẩn cấp cho tàu — chỉ trong 15 phút. Hệ thống hỗ trợ một tàu du lịch nhanh chóng hoàn tất việc neo đậu, đảm bảo an toàn cho 137 hành khách, trở thành “lá chắn vô hình” trong thời khắc quan trọng.

Hệ thống cảnh báo bão sử dụng phối hợp radar và vệ tinh: nghiên cứu tình huống Bão Wipha

Hệ thống cảnh báo bão sử dụng “giám sát radar + mô hình khí tượng” trên đảo Weizhou (Bắc Hải, Quảng Tây) đã kích hoạt ứng phó khẩn cấp 48 giờ trước khi bão Wipha đổ bộ vào năm 2025, giúp sơ tán an toàn 27.000 du khách trong vòng 24 giờ. Hệ thống này rút ngắn thời gian phản ứng xuống dưới 15 phút, nâng cao đáng kể năng lực phòng ngừa và ứng phó khẩn cấp tại các khu du lịch ven biển.

Thực thi Pháp luật Số hóa: Tấn công Chính xác và Giám sát Hiệu quả
Sơ đồ triển khai radar trong nền tảng quản lý thủy sản tổng hợp: vùng phủ sóng khu vực ven biển Liên Vân Cảng

Tháng 10 năm 2024, để giải quyết thách thức trong việc giám sát các tàu cao tốc không đăng ký có diện tích phản xạ radar chỉ 0,1 m², thành phố Liên Vân Cảng đã khởi động “Nền tảng Quản lý Thủy sản Tổng hợp”. Trong vòng hai tháng, năm hệ thống radar, 11 thiết bị quang-điện và một trạm gốc UAV đã được triển khai. Nhờ công nghệ radar sóng bề mặt tần số cao, hệ thống đã vượt qua giới hạn tầm nhìn truyền thống, có thể phát hiện mục tiêu di chuyển cao hơn một mét và duy trì độ chính xác nhận dạng trên 95% ngay cả trong điều kiện mưa lớn.

Trong năm 2024, hệ thống đã cung cấp hơn 40 đầu mối khả thi, hỗ trợ phá 20 vụ án. Đến năm 2025, hiệu suất xử lý đầu mối tăng 50%, đạt được chu trình khép kín của thực thi pháp luật số: “hồ sơ dữ liệu – phân tích khoa học – tấn công chính xác”.

Tại Cangnan (Ôn Châu, Chiết Giang), radar và giám sát video tầm cao phối hợp để cung cấp độ bao phủ liên tục 24/7 trên vùng biển rộng 2.740 km². Với chỉ 33 cán bộ thực thi, hiệu quả giám sát tương đương với đội ngũ 300 người trong mô hình truyền thống, nâng cao đáng kể hiệu suất sử dụng nguồn lực giám sát hàng hải.

Ứng dụng thực tế của radar kết hợp UAV trong chống buôn lậu: vùng cảnh báo sớm 50 km tại cửa sông Châu Giang

Trong các chiến dịch chống buôn lậu, sự phối hợp giữa radar và UAV đặc biệt nổi bật. Lực lượng Cảnh sát Biển Quảng Đông sử dụng radar mảng pha quét tốc độ cao để thiết lập vòng cảnh báo ba chiều bán kính 50 km tại cửa sông Châu Giang. Năm 2024, thông qua quy trình khép kín hiệu quả “khóa mục tiêu bằng radar – UAV xác minh – tàu cao tốc chặn bắt”, 127 vụ buôn lậu đã bị triệt phá với tổng giá trị vượt 300 triệu nhân dân tệ, đánh dấu bước chuyển từ “tìm kim trong đống cỏ khô” sang tấn công chính xác.

Ứng dụng Đa Kịch bản: Công nghệ Thúc đẩy An ninh Hàng hải
Hình ảnh thực tế radar an ninh ven biển Lakeda XW/SR237: thể hiện khả năng giám sát đa phạm vi

Lấy ví dụ dòng radar an ninh ven biển XW/SR237 do Công ty Lakeda Vũ Hán phát triển độc lập, thiết bị này có thể linh hoạt lựa chọn phạm vi giám sát 1,2 km, 3 km, 5 km hoặc 8 km tùy theo kịch bản thực tế. Với tốc độ làm mới cao, nó có thể theo dõi ổn định các mục tiêu di chuyển tốc độ cao như “tàu lậu Da Fei” và xuồng tàng hình.

Các kịch bản ứng dụng điển hình gồm:

  • Bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu: trạm biến áp, trung tâm giam giữ, đường ống dẫn dầu;
  • An ninh chu vi: khu vực quanh sân bay và dọc theo đường sắt.
Kết luận: Mở rộng từ Quân sự sang Dân sự, Thúc đẩy Chuyển đổi Thông minh trong Quản lý Biển

Từ ngăn chặn vượt biên trái phép và chống buôn lậu đến cứu hộ khẩn cấp trên biển, radar an ninh ven biển đang trở thành “tuyến phòng thủ vô hình” bảo vệ quyền lợi hàng hải quốc gia và an ninh ven bờ. Nó cho phép giám sát liên tục 24/7 các khu vực biển trọng yếu, nhận dạng tức thời tàu thuyền và hành vi bất thường, đồng thời truyền dữ liệu đến nhiều cơ quan như biên phòng, cảnh sát biển và cơ quan hàng hải, thiết lập cơ chế phản ứng phối hợp hiệu quả và kết nối cao.

Dù trong điều phối thông minh của tuyến sông Dương Tử hay trong cảnh báo bão và ứng phó khẩn cấp ven biển, radar an ninh ven biển đang làm thay đổi sâu sắc logic vận hành của quản trị biển thông qua đổi mới công nghệ liên tục. Sự chuyển dịch chiến lược từ “dành riêng cho quân sự” sang “phục vụ công chúng” không chỉ thể hiện giá trị cốt lõi của công nghệ vì con người mà còn đánh dấu bước tiến chính thức của nhân loại vào kỷ nguyên quản lý hàng hải chính xác và thông minh.

Tài liệu Tham khảo Bổ sung

Để tìm hiểu sâu hơn về công nghệ radar an ninh ven biển và ứng dụng của nó, hãy tham khảo các nguồn uy tín sau: